هوشنگ ابتهاج یکی از پرآوازه‌ترین غزل‌سریان معاصر ایران است که گرایش ویژه به موسیقی دارد. وی در سال 1356 کانون چاووش را به هم‌کاری محمدرضا لطفی، پرویز مشکاتیان، حسین علیزاده، پشنگ و بیژن کامکار، شهرام ناظری، صدیق تعریف و محمدرضا شجریان بنیان نهاد که دستاورد آن چند آلبوم به یادماندنی مانند آلبوم سپیده است. ابتهاج در شعر سپیده ایرانیان را به هم‌دلی و پویایی برای رسیدن به آزادی فرامی‌خواند.

محمدعلی امیرجاهد (1356-1313) در دارالفنون آموزش دید و چندی به روزنامه‌نگاری پرداخت و سال‌نامه‌ی پارس را  منتشر کرد. از دیگر کارهای وی بنیان‌گذاری انجمن موسیقی در اداره‌ی هنرهای زیبا بود که سپس آن را به هنرستان آزاد و شبانه‌ی موسیقی ملی تبدیل کرد. امیرجاهد در تصنیف «در ملک ایران» از گرفتاری‌های مردم ایران سخن می‌گوید و همگان را به‌جای گوشه‌نشینی به فراگیری دانش و کوشش برای پیشرفت فرا میخواند. 

بیژن ترقی (1388-1308) شاعر و ترانه‌سرای پرآوازه در تهران به دنیا آمد و فعالیت ادبی خود را از نوجوانی با استادانی چون ملک‌الشعرای بهار، امیری فیروزکوهی، نیما یوشیج و شهریار آغاز کرد. وی با هنرمندان و آهنگسازان نامی روزگار خود چون ابوالحسن صبا، رضا محجوبی، علی تجویدی، داریوش رفیعی، روح الله خالقی و پرویز یاحقی همکاری نزدیک داشت. زنده‌یاد بیژن ترقی، «نام جاوید ای وطن» را برای نخستین آهنگ ملی ایران سروده است. 

ابوالقاسم لاهوتی کرمانشاهی(درگذشت 1335 خورشیدی) در شعر فارسی معاصر مقامی ارجمند دارد و با این‌که از نظر قالب بیش‌تر به شکل‌های قدیمی شعر فارسی گرایش داشت، از نظر مضامین و به کار بردن کلمات، تازگی‌های بسیاری در شعرش دیده می‌شود. شعر میهن ای میهن او که با صدای استاد محمدرضا شجریان به گوش بسیاری آشناست، نمایانگر عشق لاهوتی به سرزمین ایران است.

حسین پژمان بختیاری (۱۲۷۹-۱۳۵۳) از نویسندگان و شاعران سال‌های پایانی دوره‌ی قاجار و‌ آغاز دوره‌ی پهلوی است. مادرش از نوادگان قائم‌مقام فراهانی و پدرش از بزرگان مشروطه‌خواه بود و به نظر می‌رسد این دو نقش چشمگیری در عشق پژمان به میهن و فرهنگ ایرانی داشته‌اند. او شعر «مهر ایران‌زمین» را در سال 1320 به هنگامی سرود که سرزمین ما زیر چکمه‌های بیگانه‌های روس و انگلیس رفته بود.