مجموعه کتاب فرزانگان، که از سوی دفتر انتشارات کمک‌آموزشی منتشر می‌شود، به معرفی شخصیت‌های علمی و فرهنگی سده‌های پیشین ایران و جهان اسلام می‌پردازد. در هر جلد از این مجموعه زندگی‌نامه‌ی یک شخصیت علمی یا فرهنگی در چارچوب داستانی کوتاه مرور و گزیده‌ آثار علمی و فرهنگی او نیز معرفی می‌شود.

بخش زیادی از این کتاب به معرفی 14 شخصیت علمی مسلمان که پژوهش‌هایی در فیزیک داشته‌اند، اختصاص دارد. در این بررسی شرح حال، فعالیت‌ها، نوشته‌ها، تلاش‌ها و کامیابی‌های ایشان به شکل عام در حوزه‌ی ریاضی و به شکل خاص در محدوده‌ی فیزیک عرضه شده است. از این 14 شخصیت فقط دو نفر ایرانی نیستند. با وجود این در این کتاب از آن‌ها با نام دانشمندان عرب یاد شده‌ است.

این کتاب ترجمه‌ی اثری با نام "الجامع بین العلم و العمل النافع فی صناعه الحیل" نوشته‌ی ابی‌العز اسماعیل الجزری است که در نیمه‌ی دوم قرن ششم تا سال‌های آغازین قرن هفتم هجری می‌زیست. این کتاب که مهم‌ترین اثر برجای مانده در زمینه‌ی تاریخ فناوری در جهان اسلام است و میزان پیشرفت دانش فنی مسلمانان را تا سال‌های پایانی قرن ششم هجری نشان می‌دهد.