بیش از 3 هزار سال پیش مردمانی که خود را آریایی می‌نامیدند به فلات ایران کوچ کردند و در جای‌جای آن پراکنده شدند. درباره‌ی دو گروه از آنان چیزهای بیشتری می‌دانیم: یک گروه به نام مادها در شمال غربی ایران (پیرامون همدان امروزی) و گروه دیگر به نام پارس‌ها در سرزمین عیلام کهن (خوزستان امروزی) ساکن شدند. سرانجام مادها با کوشش بسیار توانستند نخستین فرمانروایی ایرانی را در منطقه‌ی خاور نزدیک برپاکنند.

سرزمینی که اکنون  ایران نام دارد، بخشی از سرزمین پهناوری است که خاستگاه نخستین تمدن‌ها بوده و سالیان دراز پیشرو دیگر تمدن‌هایی بوده است که در جاهای دیگر جهان پدید آمده بودند. بیش‌تر مردم ایران، سرزمین‌شان را با پیشینه‌ی تمدنی 2500 ساله می‌شناسند، حال آن‌که پیشینه‌ی تمدنی این سرزمین دست‌کم به 10 هزار سال پیش می‌رسد و تاریخ 2500 ساله فقط به تاریخ امپراتوری‌های بزرگ ایرانی باز می‌گردد.

اردشیر پابکان، سرسلسله‌ی دودمان ساسانی، ارتش ایران را از حالت چریکی خارج کرد و به صورت منظم و دایمی درآورد. به گفته مورخان از زمان این پادشاه پادگان‌های ثابتی در ایران به وجود آمد که نگاهداری آن‌ها به خرج دولت و جیره‌ی و مواجب سربازان از خزانه‌ی شاه پرداخت می شد. «ارتشتاران» یا نظامیان ایران در این دوره مقام دوم را بین طبقه‌های چهارگانه‌ی جامعه داشتند.

پادشاهان اشکانی پیروزی‌های درخشان خود را در برابر رومی‌ها مدیون مانورهای برق آسا و دلاوری‌های سوارنظام چالاک و ماهر پارت‌ها بودند. پوشش و جنگ‌آوری سواران سبک اسلحه پارتی، به اندازه‌ای بوده که اغلب در موقع تاخت به چابکی روی زین برگشته و به طور قیقاج تیر می‌انداختند و با این وصف تیرشان کمتر به خطا می رفت. این شیوه‌ی جنگاوری اکنون به صورت واژه‌ی Parthian Shot در فرهنگ واژگان انگلیسی ماندگار شده است.