جانوران طی زمانی طولانی راه‌های گوناگونی برای دور ماندن از دسترس شکارچیان به وجود آورده‌اند. پنهان ماندن یکی از بهترین راه‌ها برای زنده‌ماندن است. ملخ سبزی که در چمنزار گشت می‌زند، از هم‌رنگ بودن خود با چمن‌ها سود می‌برد. دندان‌ها و چنگال‌های تیز هم به برخی جانوران کمک می‌کند مبارزه کنند. گاهی نیز فرار کردن تنها چاره‌ی کار است. به هر حال، هر جانوری با هر روشی باید تلاش کند در فهرست غذای جانوران دیگر قرار نگیرد. استاد پنهان‌کاری برخی جانوران شبیه جایی هستند که در آن‌جا زندگی می‌کنند. برای این که ببینیم این روش چگونه کار می‌کند، بهتر است به این اژدهای دریایی برگ‌مانند نگاه کنیم. شاید تا کنون نام چنین جانوری را نشنیده باشید، اما باید بدانید که استاد پنهان‌کاری است. پوست بدن اژدهای دریایی مانند برگ است. این پوست به جانور کمک می‌کند که شبیه قطعه‌ای جلبک به نظر برسد. یک شکارچی گوشتخوار و گرسنه از هر چیزی که به جلبک شباهت داشته باشد، دوری می‌کند. پوست برگ‌مانند بخشی از هنر پنهان‌کاری اژدهای دریایی است. باله‌های جانور نیز در پنهان‌کاری او نقش دارند. آن‌ها کوچک هستند و به آهستگی اژدها را در خلال آب به جلو می‌رانند. از این رو، اژدها به قطعه‌ای جلبک می‌ماند که شناور شده است. 
دهان اژدهای دریایی پنهان‌کاری‌اش را کامل می‌کند. این دهان به بخش ساقه‌مانند جلبک دریایی می‌ماند. حتی برگ‌های کوچکی در انتهای آن وجود دارد! اما در حقیقت لوله‌ای است که مانند نی نوشابه عمل می‌کند و برای خوردن غذای مورد علاقه‌اش، شپش‌های دریایی، بسیار مناسب است. انگشت‌نما شدن اژدهای دریایی برگ‌مانند برای سالم ماندن به پنهان‌کاری روی آورده است. اما جانوران دیگری با به نمایش گذاشتن رنگ‌هایشان سالم می‌مانند. آن‌ها می‌خواهند جانوران دیگر آن‌ها را ببینند. دانشمندان این رنگ‌های روشن را رنگ‌های هوشدار دهنده می‌نامند. این رنگ‌ها به شکارچیان می‌گویند که دور بمانید. شاید شما جانورانی را دیده باشید که رنگ‌های هوشدار دهنده دارند. برای مثال، به حشره‌هایی فکر کنید که در روزهای گرم کنار شما وزوز می‌کنند. وقتی یک مگس به شما نزدیک می‌شود، با مگس کش او را دور می‌کنید. اما اگر یک حشره‌ی زرد رنگ روی صورت شما پرواز کند، چه می‌کنید؟ آیا باز هم با مگس‌کش به جانش می‌افتید؟ یا خودتان را از او دور می‌کنید؟ درست حدس زدید. رنگ زرد یک رنگ هشدار دهنده است. این رنگ به شما می‌گوید که حشره‌ی زرد رنگ ممکن است یک زنبور خطرناک باشد. شما مناسب می‌دانید که این حشره‌ها را اذیت نکنید. برخی ملخ‌ها رنگ‌های روشن خودشان را به نمایش می‌گذارند. تعدادی از آن‌ها قرمز و آبی هستند. این رنگ‌ها فقط درخشان نیستند. آن‌ها به شکارچی می‌گویند که دور بماند. 
البته، شکارچی‌ها گرسنه گاهی این هشدار را نادیده می‌گیرند. آن‌ها به دنبال ملخ هم روان می‌شوند. اگر چنین شود، ملخ از دفاع پشتیبان استفاده می‌کند. ملخ مقداری کف درست می‌کند. کف آن‌قدر بد مزه است که شکارچی از دنبال کردن ملخی دست می‌کشد. به رنگ محیط درآمدن بسیاری از جانوران از رنگ‌ها برای جفت و جور شدن با جایی که در آن زندگی می‌کنند، بهره می‌برند. این کار را استتار می‌گوییم. حتی برخی از جانوران رنگ خود را با تغییر فصل تغییر می‌دهند. خرگوش کفش‌برفی در تابستان کرک‌های قهوه‌ای رنگ دارد. در این صورت با رنگ پیرامون خود سازگار است. در پاییز، کرک‌های قهوه‌ای خود را از دست می‌دهد و کرک‌های پرپشت سفیدی بر تن می‌کند. این کرک‌ها با محیط برفی زمستان سازگار هستند و خرگوش را نیز گرم نگه می‌دارند. 
توپ زنده رنگ به عنوان ابزار دفاعی برای همه‌ی جانوران مناسب نیست. جانوران دیگر روش‌های متفاوتی برای زنده ماندن در جهان وحش دارند. آرمادیلو به هر نوع ابزار دفاعی که بتواند داشته باشد، نیاز دارد. این جانور مورچه‌خوار دو فوت طول و 15 پوند وزن دارد. دندان‌های جانور نیز کوچک هستند. بنابراین، آرمادیلو برای دفاع از خود حتی نمی‌تواند گاز بگیرد. در عوض، آرمادیلو پوشش زره‌مانند محکمی دارد. این زره از صفحه‌های استخوانی درست شده است. زره بدن جانور را از آسیب دیدن و کبود شدن محافظت می‌کند. به علاوه، خوردن آن را برای شکارچیان بسیار سخت می‌کند. البته، آرمادیلو فقط به زره خود وابسته نیست، بلکه ترفندهای دیگری هم دارد. وقتی یک آرمادیلو به یک جانور شکارچی برخورد می‌کند، نخست تلاش می‌کند فرار کند. آرمادیلوی زخمی برای رسیدن به لانه‌ی زیر‌زمینی‌اش خیز بر می‌دارد. اما این آغاز کار است. اگر یک آرمادیلوی زره‌دار نتواند فرار کند، درون پوشش سخت خود پنهان می‌شود. نخست دست و پای خود را درون آن جای می‌دهد. سپس پوشش را به دور خود جمع می‌کند. در نهایت شکارچی با یک توپ زنده اما نفوذ ناپذیر رو به رو می شود. بیش‌تر شکارچیان گرسنه نمی‌داند آرمادیلوی توپ شده را چگونه بخورند. آن‌ها ممکن است سیخونکی به آن بزنند یا حتی اندکی با آن توپ بازی کنند! اما آن‌ها نمی‌توانند قطعه‌ی خوشمزه‌ای از آن را بخورند. 
سوسمار لاف‌زن سوسمار یقه‌دار مانند آرمادیلو تلاش می‌کند پس از برخورد با شکارچی فرار کند. این سوسمار بالای درخت می‌رود یا روی پاهای عقب جست و خیز می‌کند و با شتاب به عمق جنگل فرار می‌کند. اما این شیوه همیشه کارساز نیست. گاهی سوسمار فرصت فرار کردن پیدا نمی‌کند. در این صورت، تلاش می‌کند با لاف‌زدن نشان بدهد که شکار خوشمزه‌ای نیست. نشان می‌دهد بزرگ‌تری از چیزی است که به واقع هست. حتی نشان می‌هد که بسیار خشن و بسیار بد است! سوسمار دهانش را تا اندازه‌ای که امکان دارد، باز می‌کند. پوست دور گردنش باد می‌کند و شبیه چتر می‌شود. فش‌فش می‌کند و دم درازش را مانند شلاق به زمین می‌زند. این کارها باعث می‌شود سوسمار بزرگ‌تر و خشن‌تر از آن چیزی که هست، به نظر آید. این ترفند به طور معمول کارساز می‌افتد و برخی از شکارچیان را فراری می‌دهد. جانوران دیگر ممکن است زیاد نترسند، اما بهتر می‌دانند که در پی غذاهای دیگری باشند. تعداد اندکی از جانوران می‌خواهند که با این موجود به ظاهر افسار گسیخته ور بروند. در هر صورت، این سوسمار برنده است و زنده می‌ماند تا حشره‌ها و عنکبوت‌های خوشمزه را بخورد. 
با هم بودن بسیاری از ماهی‌ها در گروه‌هایی زندگی می‌کنند که دانشمندان به آن‌ها مدرسه( school ) می‌گویند. آن‌ها مانند شما دانش‌آموزان می‌دانند که اگر با هم باشند، در امان هستند. با نخستین نشانه‌ی خطر، ماهی‌های یک مدرسه تا جایی که امکان دارد به هم نزدیک می‌شوند و کنار هم شنا می‌کنند. سپس کل مدرسه هماهنگ با هم پیچش‌ها و چرخش‌هایی انجام می‌دهد. این حرکت‌ها کار را بر شکارچیان سخت می‌کند و آن‌ها نمی‌دانند از میان این همه ماهی کدام یک را شکار کنند. جانوران دیگری نیز با ماندن در کنار هم از دست شکارچیان در امان می‌مانند. شکارچیان نمی‌توانند یکی را در میان یک گروه ببینند. 
درباره‌ی این تصویر چه فکر می‌کنید؟ 
درباره‌ی این تصویر چه فکر می‌کنید؟ 
درباره‌ی این تصویر چه فکر می‌کنید؟ 
درباره‌ی این تصویر چه فکر می‌کنید؟ 
Article by Susan E. Goodman. "On the Menu" appears on pages 4-9 of March 2005 issue of National Geographic Adventure magazine. |
