بر پایهی بررسیهای تازهای ادعا شده که خورشید کوچکتر از آن چیزی است که تصور میشود. اگر این گونه باشد، آنگاه ویژگیهای دیگر خورشید مانند دمای درونی و چگالی آن نیز اندکی با محاسبات پیشین تفاوت خواهد داشت. آگاهی از درون خورشید مهم است زیرا میتواند به دانشمندان کمک کند دربارهی آب و هوای فضا پیشبینیهایی انجام دهند و به پرسشهایی دربارهی سامانهی خورشیدی(منظومهی شمسی) پاسخ دهند. خورشید سطح جامد ندارد. هر چه از مرکز آن دورتر میشویم، اتمسفر آن نازکتر و شفافتر میشود. در عوض، "سطح" خورشید را عمقی در اتمسفر خورشید تعریف میکنند که برای نور کدر و مات میشود. دانشمندان این عمق را با مشاهدهی خورشید با تلسکوپ و اندازهگیری فاصلهی بین مرکز صفحهی خورشیدی و "لبه"ی آن، یعنی جایی که روشنی آن ناگهان کاهش مییابد، محاسبه میکننند. از این محاسبه عدد 695990 کیلومتر یا نزدیک 109 برابر شعاع زمین به دست میآید. روش دیگری برای محاسبهی اندازهی خورشید استفاده از امواج گرانشی سطحی است که به مانند امواج آب در اقیانوس بر سطح خورشید موج میزنند. این امواج فقط بر سطح مات خورشید پدیدار میشوند و از مشاهدهی آنها میتوان برای اندازهگیری شعاع خورشید بهره گرفت، زیرا طول موج آنها به فاصلهی آنها از مرکز خورشید، آن هم به گونهای پیشبینیپذیر، بستگی دارد. از سالها پیش ذهن دانشمندان به این موضوع مشغول بود که چرا اندازهگیری شعاع خورشید با این دو روش به پاسخهای متفاوتی میانجامد. با روش طول موج شعاعی نزدیک 695700 کیلومتر به دست می آید که حدود 300 کیلومتر از نتیجهی روش افت نور کمتر است. گرچه این اختلاف فقط 04/0 درصد است، اما هنگامی که دانشمندان میخواهند شناخت بهتری از درون خورشید به دست آورند، عدد بزرگی به شمار میآید. اکنون مارگیت هابریتر و همکارانش در مرکز جهانی پرتوشناسی در سوییس نشان دادهاند که عدد کوچکتر به واقعیت نزدیکتر است. آنها نقطهی دقیق افت نور را با کمک نرمافزاری که پراکنش نور را را در اتمسفر خورشید شبیهسازی میکند، محاسبه کردند. نتایج به دست آمده حاکی از آن بود که بین جایی که اتمسفر خورشید مات میشود و نقطهای که بیننده، افت نور را مشاهده میکند، اندکی تفاوت وجود دارد. افت نور در 333 کیلومتر بالاتر از موقعیت سطح مات در اتمسفر خورشید رخ میدهد، یعنی جایی که امواج گرانشی سطحی رخ میدهند. بنابراین، پزوهشگران معتقدند که باید در مدلهای نظری از خورشید که بر پایهی شعاع بزرگتر پیشنهاد شده است، بازنگری انجام شود. منبع: Shiga David, Sun may be smaller than thought, NewScientist.com, 19 November 2007 |