
در این جا پنج آزمایش شرح داده می شود که دانش آموزان با انجام دادن آنها علت پوف کردن ذرت را درمییابند. مواد لازم • دانههای ذرت پوففیل • ماهی تابهی درپوشدار • روغن • اجاق گاز • لولهی آزمایش • ورق آلومینیوم • انبر نگهدارنده • شمع • سوزن(فقط معلم) طرح درس دانههای ذرت پوف فیل به این علت پوف میکنند که مقدار اندکی آب درون خود دارند. وقتی دانهها گرما دریافت میکنند، آب درون آنها گرم میشود، تا این که فشار فراهم شده از بخار آب، دانه را میترکاند. در نتیجه، مواد نرم درون ذرت به بیرون باز میشوند. شما می توانید با انجام دادن آزمایش ساده ای به دانش آموزان خود نشان دهید مقدار اندکی رطوبت درون دانههای ذرت وجود دارد. یک دانه ذرت درون لوله آزمایش بگذارید. لوله را با ورق آلومینیوم بپوشانید و چند سوراخ کوچک در ورق ایجاد کنید. لوله را با انبر نگهدارنده روی شمع روشنی بگیرید. دانش آموزان میتوانند بخاری را که بیرون می زند، ببینند. این بخار از کجا می آید؟ ( رطوبت درون دانهی ذرت به بخار تبدیل می شود.) اگر دانهی ذرت را چند دقیقه روی شمع نگه دارید، پوف می کند. (فشاری که درون دانه به وجود می آید، آن را می ترکاند.) این حقیقت که مقداری آب درون دانه های ذرت وجود دارد ممکن است توجه دانش آموزان را به برخی چیزها جلب کند. درباره آزمایشهای زیر با دانش آموزانتان صحبت کنید و از آنان بخواهید فرضیههای خود را مطرح کنند. از آنان بخواهید فرضیههای خود را پیش از انجام دادن هر آزمایش، ثبت کنند. از دانش آموزان بخواهید پس از انجام دادن هر آزمایش بنویسند آیا فرضیهی آنان درست بوده است یا نه. اگر فرضیه آنان درست نبوده است، از آنان بخواهید بنویسند چه چیزی از آزمایش یاد گرفتند. توجه! دانش آموزان در هر آزمایش صد دانه ذرت میشمارند. استفاده از صد دانه ذرت با آنان امکان میدهد تعداد دانههایی را که پوف کرده و دانههایی را که پوف نکرده اند، به راحتی و به سرعت به درصد تبدیل کنند. آزمایش اول: آزمایش شاهد پیش از این که دانش آموزان آزمایشی را انجام دهند، از آنان بخواهید شاهدی برای فعالیتهای پژوهشی خود، دست و پا کنند! منظور از شاهد(کنترل) فردی یا چیزی نیست که باید کارهای آنان را زیر نظر بگیرد، بلکه آزمایشی است که نتیجه آزمایش های دیگر با نتیجه آن مقایسه می شود تا تفسیر نهایی درست تری به دست آید. صد دانه ذرت بشمارید. روغن را داغ کنید تا شروع به دود کردن بکند. دانهها را اضافه کنید و اجازه دهید پوف کنند. وقتی پوف کردن به پایان رسید، بشمارید چه تعداد از دانههای ذرت پوف کرده و چه تعداد پوف نکرده اند. آزمایش دوم: اگر آب بیشتری درون دانهی ذرت وجود داشته باشد، چه رخ می دهد؟ صد دانه ذرت از همان بسته پیشین بشمارید. دانهها را یک شب در آب بخیسانید. روز بعد، آنها را از آب درآورید و به آرامی خشک کنید. از دانش آموزان بخواهید فرضیهی خود را دربارهی آن چه ممکن است پس از حرارت دادن دانهها رخ دهد و علت آن مطرح کنند. دانهها را به همان شیوهی آزمایش نخست حرارت دهید تا پوف کنند. وقتی پوف کردن به پایان رسید، بشمارید چه تعداد از دانههای ذرت پوف کرده و چه تعداد پوف نکردهاند. آیا دانههایی که آب بیشتری داشته اند، راحت تر پوف کرده اند یا درشت تر شده اند؟( یا آیا دانهها به اندازهی اشباع، آب جذب کرده اند؟) آزمایش سوم: اگر به دانههای ذرت در دمای پایین حرارت داده شود، چه رخ می دهد؟ صد دانه ذرت از همان بسته پیشین بشمارید. روغن درون ماهی تابه را تا دمای پایین تری داغ کنید. از دانشآموزان بخواهید فرضیهی خود را دربارهی آن چه در این حالت برای دانهها رخ می دهد و علت آن، مطرح کنند. وقتی دانهها پف کردند، بشمارید چه تعداد ازآنها پوف کرده و چه تعداد پوف نکرده اند. آیا دمای پایین باعث می شود دانه ها بهتر، سریع تر و درشت تر پف کنند؟( یا دما نتوانسته است آب درون دانهها را آن اندازه گرم کند که پف کنند؟) آزمایش چهارم: اگر دانههای ذرت را پیش از آنکه به اندازهی پوف کردن حرارت بدهیم، مقداری گرم کنیم، چه رخ می دهد؟ دانههای ذرت را در یک سینی بریزید و آن را روی اجاق گاز اندکی گرم کنید. سینی را از روی اجاق بردارید و اجازه دهید دانهها سرد شوند. ( یا سینی را برای چند روز کنار پنجره رو به آفتاب بگذارید.) از دانش آموزان بخواهید فرضیهی خود را دربارهی آن چه در این حالت برای دانه ها رخ می دهد و علت آن، مطرح کنند. سپس دانهها را مانند آزمایش اول داغ کنید تا پوف کنند. وقتی دانهها پف کردند، بشمارید چه تعداد ازآنها پوف کرده و چه تعداد پوف نکرده اند. آیا دانههایی که پیش از این گرم شدهاند، سریع تر و درشت تر پف می کنند؟( یا گرم کردن دانه ها باعث می شود آب درون آنها خشک شود و در نتیجه پف نکنند؟) آزمایش پنجم: اگر چند سوراخ در دانههای ذرت به وجود آوریم، چه رخ می دهد.؟ معلم با سوزن چند سوراخ ریز روی پوستهی دانه های ذرت ایجاد می کند. سوراخ کردن صد دانه ذرت زمان زیادی می گیرد.( شما می توانید این کار را در رمان مناسب انجام دهید یا فقط ده دانه ذرت را سوراخ کنید.) از دانش آموزان بخواهید فرضیهی خود را درباره آن چه در این حالت برای دانهها رخ می دهد و علت آن، مطرح کنند. دانهها را به همان شیوهی آزمایش نخست حرارت دهید تا پوف کنند. آیا دانهها سریع تر و درشت تر پوف کرده اند؟( یا آیا سوراخها اجازه دادهاند بخار بیشتری از دانهها فرار کند و فشار کافی برای ترکیدن آنها فراهم نشده است؟) ارزشیابی درست کردن پوف فیل فرایند مهیج و جالبی است. مقدار آب درون دانههای ذرت باید بسیار دقیق باشد و در این آزمایشها این حقیقت کشف می شود. شاید دانش آموزان آزمایشهای دیگری برای بررسی فرضیههای پوففیلی خود مطرح کنند. فرضیهها و تفسیرهای دانش آموزان را دربارهی آن چه که از هر آزمایش میآموزند بررسی کنید و از آنان بخواهید به طور خلاصه بنویسند که از هر آزمایش چه یاد گرفته اند. بیست و پنج فعالیت آموزشی دیگر، فقط با ذرت! |