alfalfa

Etymology: Spanish, modification of Arabic dialect al-fasfasah the alfalfa

برخی یونجه را ملکه‌ی علوفه‌ها می‌دانند. ایرانیان باستان از زمان‌های بسیار دور این گیاه را می‌شناختند و این گیاه سرشار از پروتیین را به اسب‌های خود می‌دادند. این گیاه در زمان هخامنشی‌ها(حدود 2500 سال پیش) به یونان برده شد و از آن‌جا به برخی از سرزمین‌های ساحل دریا‌ی مدیترانه راه یافت. اما گسترش این گیاه در سراسر جهان به زمان حکومت مسلمانان بر بخش‌هایی از اروپا و آفریقا باز می‌گردد. عرب‌ها این گیاه را الفسفسه(alfesfeseh) نامیدند و نام انگلیسی این گیاه (alfalfa) نیز از همین واژه‌ی عربی گرفته شده است. جالب است بدانید خود این واژه از  واژه‌ی اسپست(به معنای خوراک اسب) گرفته شده است. شکل باستانی این واژه، اسپستا یا اسپرتا بوده که در زبان سریانی پسپستا شده است. فسفسه نیز عربی شده‌ای همین واژه‌ی سریانی است.

امروزه ایرانیان به جای واژه‌ی ایرانی اسپست، واژه‌ی ترکی یونجه را به کار می‌برند. حال آن‌که این گیاه مانند خود اسب از ایرا‌ن‌زمین به سرزمین‌های دیگر راه یافته است. بهترین اسب و اسپست در سرزمین ماد پرورش می‌یافت. از این رو، اسپست را در زبان لاتین گیاه سرزمین ماد می‌نامیدند. در سال‌نامه‌ی رسمی چین از سفر چانگ چین به ایران یاد شده است و می‌گوید که او بذر انگور و اسپست را از ایران به چین برده است. در اهمیت این گیاه همین بس که در زمان انوشیروان مالیان یک جریب اسپست هفت برابر یک جریب گندم بوده است.

منبع:

1. دهخدا، علی‌اکبر. لغت‌نامه. انتشارات دانشگاه تهران،1377

2. گیرشمن، ایران از آغاز تا اسلام، ترجمه‌ی محمد معین، انتشارات معین، چاپ اول 1383

3. صفا، ذبیح‌ ‌الله . کشاورزی، از مجموعه مقاله‌های کتاب ایرانشهر، جلد دوم، صفحه‌ی 1559، چاپخانه‌ی دانشگاه(کمیسیون ملی یونسکو در ایران)1342

4. یارشاطر، احسان. تاریخ ایران(از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانی، جلد سوم، قسمت دوم)، حسن انوشه. انتشارات امیرکبیر، 1380

5. فرهنگ واژگان وبستر: http://www.m-w.com

روی شبکه:

1. Alfalfa History From AlfalfaKing

2. Alfalfa from The History Channel 

3. Alfalfa from Answers.com